فهرست مطالب
معرفی
خاک محل استقرار و منبع تامین آب و مواد غذایی برای گیاهان است و هرچه از نظر ماده آلی غنی‌تر باشد برای کشاورزی مناسب‌تر است. ماده آلی خاك، قلب کشاورزي پایدار است. در کشاورزي پایدار تمرکز بر سیستمی است که در آن تولید پایدار و اقتصادي باشد. از این منظر خاک باید چنین قابلیتی برای تولید اقتصادی و پایدار را داشته باشد و ماده آلی برای رسیدن به این قابلیت لازم است.
ازسال 1920میلادي تا تقریباً اوایل دهه نود، موضوع کنترل فرسایش خاک در اولویت کاري برخی کشورها قرار داشت و هدف از آن کنترل سالیانه فرسایش خاك، برای حفظ باروري بلند مدت خاك بود. از دهه نود به بعد به این نتیجه رسیدند که چنانچه مدیریت ماده آلی خاک مورد توجه قرار گیرد، نه تنها میزان فرسایش کاهش می‌یابد بلکه باعث افزایش عملکرد شده و متوسط فرسایش سالیانه کمتر از زمانی است که فقط مدیریت حفاظت خاك اعمال می‌گردید.
کشور ایران در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین واقع شده است. در بیش از 60 درصد از اراضی زیر کشت، میزان ماده آلی کمتر از یک درصد و در بخش قابل توجهی از آن کمتر از 0.5 درصد است.
براساس سند چشم انداز بیست ساله توسعه کشور، وزارت جهادکشاورزي موظف است میزان ماده آلی خاك را تا 1 درصد افزایش داده و برنامه ریزي‌هاي لازم را در این مورد انجام دهد. همچنین بر اساس بند (ب) ماده 61 قانون برنامه چهارم و آیین نامه اجرایی آن وزارت جهادکشاورزي موظف است در جهت مصرف کودهاي کمپوست و جایگزینی بخشی از انواع کودهاي شیمیایی با کودهاي آلی و بیولوژیک، سیاست‌هاي لازم را اتخاذ نماید.
تأثیر مواد آلی بر خاک
به طور کلی تاثیر مواد آلی بر خاک را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
بهبود خصوصیات فیزیکی
- افزایش تهویه خاک
- افزایش ظرفیت نگه‌داری آب
بهبود خصوصیات شیمیایی خاک
- تنظیم pH
- افزایش CEC
بهبود خصوصیات بیولوژیکی خاک
- تامین منبع غذایی میکروارگانیسم‌ها
- افزایش میزان فعالیت میکروارگانیسم‌ها
بهبود حاصلخیزی خاک
- تامین منبع غذایی برای گیاه
- تبدیل عناصر به شکل قابل جذب برای گیاه
