فهرست مطالب
مقدمه
شاید تا به حال برای شما پیش آمده که به دلیل علاقه یا رشته تحصیلی خود یا به هر دلیل دیگری، تصمیم به اشتغال در حوزه کشاورزی گرفته‌اید. اما پس از کمی تحقیق متوجه شده‌اید که هم می‌توانید به سمت کشت گلخانه‌ای روی بیاورید و هم کشت سنتی. شاید این دو در نگاه اول مانند یکدیگر باشند، اما اگر کشت گلخانه‌ای را با کشت سنتی مقایسه کنید، متوجه تفاوت‌ها خواهید شد. برای اینکه در مسیر مناسب قدم بگذارید، مطمئن باشید تفاوت‌های کشت گلخانه‌ای و سنتی آنقدر هستند که باعث ایجاد تمایز میان آن دو شوند.
کشت گلخانه‌ای
گلخانه فضای محدود شده‌ای است که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب برای رشد گیاهان در نواحی مختلف را در سرتاسر سال فراهم می‌کند. منظور از کشت گلخانه‌ای پرورش محصولات مختلف مانند گل و گیاه، صیفی‌جات، میوه‌ها و… در گلخانه است.
کشاورزی سنتی
کشاورزی سنتی، روشی از کشت و کار است که از دوران خیلی قدیم رواج داشته است. درواقع اولین نوع کشاورزی است که انسان دریافت چگونه می‌تواند محصولات مختلف را پرورش دهد و چگونه از آنها استفاده کند. در کشت سنتی محصولاتی را که می‌توانید پرورش دهید، محدود به شرایط و آب و هوای منطقه‌ای است که در آنجا قصد کشت دارید. بدین معنی که نمی‌توانید در سرتاسر سال محصول پرورش دهید.
تفاوت‌های کشت گلخانه‌ای با کشت سنتی
پرورش محصول
اولین تفاوت این دو نوع کشت، محدودیت در پرورش محصول است. کشاورزی سنتی متکی به آب و هوای محیط خود است و تنها محصولاتی قابلیت پرورش در این نوع کشت را دارند که با آب و هوای آن منطقه سازگار باشند. اما در کشت گلخانه‌ای با توجه به استفاده از محیطی محصور شده به وسیله سازه و استفاده از تجهیزات گرمایشی و سایر سیستم‌های مرتبط، این امکان وجود دارد تا درفصول مختلف، محصول دلخواه را با توجه به نیاز بازار پرورش دهیم. در مقایسه کشت گلخانه‌ای با کشت سنتی امکان کنترل عوامل محیطی در کشت سنتی و در هوای آزاد وجود ندارد؛ در حالی که در کشت گلخانه‌ای به راحتی این کار صورت می‌گیرد.
البته اشاره به این نکته لازم است که در کشت گلخانه‌ای نیز هر محصولی را نمی‌توان در هر منطقه‌ای کاشت، چراکه اگر به‌عنوان مثال بخواهیم یک میوه گرمسیری را در یک منطقه سردسیر پرورش دهیم، برای تأمین شرایط مساعد رشد از جمله نیاز گرمایی و نیاز نوری گیاه باید منابع قابل توجه انرژی مصرف شود که این موضوع باعث می‌شود محصول تولید شده از نظر اقتصادی صرفه نداشته باشد. پس می‌توان گفت کشت گلخانه‌ای با تأمین فضای بسته امکان کشت محصولات بیشتری در یک اقلیم را فراهم می‌کند و با توجه به قابل کنترل بودن شرایط محیطی، محصول از آسیب‌های مختلف از جمله طوفان، تگرگ، تنش دمایی و … در امان خواهد بود.
کنترل و تنظیم رشد گیاه
در گلخانه با استفاده از فناوری‌های روز دنیا و تجهیزات نوین، این امکان وجود دارد تا از شرایط گیاه خود باخبر باشید و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام دهید. به عنوان مثال اگر گیاه شما دچار کمبود ماده‌ای مهم باشد و این کمبود گیاه را در معرض آسیب قرار دهد، می‌توانید خیلی سریع بفهمید و از این اتفاق جلوگیری کنید. گفتنی است که به دلیل اینکه شرایط گلخانه با استفاده از تجهیزات گلخانه کاملا مطابق چیزی است که برای محصول مناسب است، رشد و تکامل گیاه سریعتر صورت می‌گیرد و درصورت مدیریت صحیح محصول به‌صورت یکدست رشد خواهد کرد که این موضوع به سورتینگ بهتر و بازارپسندی بالاتر محصول کمک می‌کند. علاوه بر این درصورت مدیریت اصولی، کنترل آفات و بیماری‌ها در گلخانه نسبت به کشت در فضای باز بسیار آسان‌تر خواهد شد که سبب کاهش چشمگیر ریسک خسارات ناشی از حمله آفات و بیماری‌ها می‌شود.
کیفیت محصولات
یکی دیگر از تفاوت‌های کشت گلخانه‌ای و سنتی، کیفیت محصولات تولید شده است. همانطور که در بخش قبلی گفته شد، در گلخانه تمام شرایط محیط و نیازهای گیاه کنترل و نظارت می‌شود. این بدین معنی است که همه چیز بر وفق مراد محصول است و در بهترین شرایط در حال رشد است. در نتیجه کیفیت آن بالاتر از محصولاتی خواهد بود که در هوای آزاد و از طریق کشت سنتی پرورش داده شده‌اند. به علاوه همین عوامل سبب شده‌اند که محصولات گلخانه‌ای ظاهر بهتری نیز داشته باشند.
افزایش میزان تولید
شاید کمی غیر‌منطقی به نظر برسد اما با استفاده از کشت گلخانه‌ای به جای کشت سنتی، می‌توانید میزان تولید محصول خود در هر مترمربع را افزایش دهید. با استفاده از روش‌هایی مانند کشت طبقه‌ای، کشت هیدروپونیک و … می‌توانید میزان تولید محصول را افزایش دهید و استفاده بهینه‌تری از فضای موجود نسبت به کشاورزی سنتی داشته باشید. در نتیجه درآمد کشت شما نیز افزایش خواهد یافت و می‌توانید پول بیشتری به دست بیاورید. درست است که در کشت گلخانه‌ای هزینه‌هایی از قبیل تأمین انرژی به نسبت کشت در فضای باز اضافه خواهد شد، اما عملکرد بیشتر و برداشت محصول باکیفیت بالاتر باعث می‌شود سود نهایی شما در هر بار کشت گلخانه‌ای به نسبت کشت در فضای باز افزایش پیدا کند.
کاهش مصرف نهاده‌های کشاورزی
در کشت گلخانه‌ای مصرف نهاده‌های کشاورزی به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. برنامه‌ریزی کشت و تشخیص نیاز دقیق کودی و آبی گیاه در این محیط کنترل شده باعث می‌شود با مصرف هوشمندانه‌تر مقدار کمتری از نهاده‌هایی مانند بذر یا نشاء، کود، آب، سم و … مقدار بیشتری محصول به‌دست آید.
کاهش مصرف آب
میزان هدر رفت آب در کشت گلخانه ای بسیار کمتر از کشت سنتی است. به ویژه با استفاده از سیستم‌های کشت مانند هیدروپونیک و ایروپونیک، میزان مصرف آب تا ۹۰% هم می‌تواند کاهش پیدا کند. به این وسیله می‌توانید با کاهش مصرف آب و افزایش تولید محصول، کشت و کار بسیار عالی و با راندمان بالای مصرف آب داشته باشید. شاید بتوان گفت اهمیت این موضوع به‌ویژه در کشور ما که با کمبود منابع آب دست و پنجه نرم می‌کند بسیار پررنگ‌تر خواهد بود.
امکان کنترل از راه دور
از دیگر تفاوت‌های کشت سنتی و کشت گلخانه‌ای، بهره بردن از فناوری است. امروزه تجهیزات مدرن و فناوری‌های جدیدی وجود دارند که به شما این امکان را می‌دهند از راه دور و با اتصال به اینترنت، عملکرد دستگاه‌ها و تجهیزات را نظارت و پایش کنید. این گونه دیگر نیاز نیست در تمام زمان کشت برای هرگونه اقدامی نزدیک به محل کشت خود باقی بمانید؛ می توانید به مسافرت نیز بروید و رشد گیاهان را کنترل کنید. به‌علاوه استفاده از فناوری‌های روز به کاهش نیروی کار که یکی از پرهزینه‌ترین بخش‌ها در کشاورزی محسوب می‌شود کمک می‌کند. همچنین امکان تشخیص وضعیت‌های اورژانسی مانند آتش‌سوزی و یا از کارافتادن سیستم گرمایش در شب زمستانی با استفاده از سامانه‌های کنترلی امکان‌پذیر خواهد بود که ریسک این حوادث را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد.
کلام آخر
در مقایسه کشت گلخانه‌ای با کشت سنتی، متوجه خواهید شد که در میان مدت و بلند مدت، احداث گلخانه برای شما و کشور بسیار به صرفه‌تر خواهد بود. بهره بردن از فواید گلخانه برای صنعت کشاورزی ایران و منابع کشاورزی مانند آب و خاک بهتر و سودمندتر است. درست است که هزینه ساخت گلخانه در ایران و دیگر مناطق دنیا گران است، اما با توجه به امکانات و مزایایی که در اختیار شما می‌گذارد بهتر است از گلخانه استفاده کنید.
سلام. بسیار عالی بود