پسته به عنوان یك محصول استراتژیك، جایگاه ویژه‌ای در بین محصولات کشاورزی دارد؛ به‌طوری که از آن به‌عنوان طلای سبز یاد می‌شود. از نظر صادرات، پسته مقام دوم صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است. یکی از مشکلات اساسی در زمینه تولید خشکبار در کشور و به ویژه در عرصه صادرات پسته، آلودگی آن به قارچ تولیدکننده آفلاتوکسـین می‌باشد که صادرات این محصول باارزش را تهدید کرده و یکی از موانع صادرات آن محسوب می‌شود. هر ساله مقادیري از پسته صادراتی ایران به دلیل آلودگی بیش از حد مجاز به آفلاتوکسین بازگردانده می‌شود و یا به مصرف داخلی می‌رسد.
واژه آفلاتوکسین (Aflatoxin) از اصطلاح Aspergillus flavus toxin گرفته شده است. آفلاتوكسين‌ها به عنوان يكي از سمي‌ترين متابوليت‌هاي قارچي، از خطرناک‌ترین آلاینده‌های غذای انسان و خوراک دام محسوب شده و موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن و بروز سرطان و تومور در انسان و حیوان مي‌شوند. آفلاتوکسین‌ها عمومأ به‌وسیله قارچ‌های A. flavus و A. parasiticus تولید می‌شوند. گونه A. flavus عمومأ محصولات کشاورزی را آلوده می‌سازد، آلودگی به گونه A. parasiticus در نواحی گرم‌تر اتفاق می‌افتد.
آژانس تحقیقات سرطان، آفلاتوکسین‌ها را جز مواد سرطان‌زاي انسانی (سرطان‌زاهاي گروه1) طبقه‌بندي نموده است. آفلاتوکسین‌ها عامل بیماری آفلاتوکسیکوز در انسان و حیوانات شناخته شده و باعث برخی تأثیرات نامطلوب در حیوانات می‌شوند که می‌توان به استفراغ، کم‌وزنی و بافت‌مردگی حاد تا انواع مختلف سرطان و در برخی از موارد، مرگ اشاره کرد. تاکنون بیست نوع آفلاتوکسین شناخته شده که عمده‌ترین آن‌ها، آفلاتوکسین نوع B1، B2، G1، G2 و M1 است. آفلاتوکسین B1 به شدت سرطان‌زاست. آفلاتوکسین B1 به‌طور بیوشیمیایی به DNA متصل شده و فعالیت DNA پلیمراز را تحت تاثیر قرارداده و از سنتز DNA، RNA و پروتئین ممانعت می‌کند. غذاهای آلوده به آفلاتوکسین خطری مهیب برای سلامتی انسان به علت ایجاد آفلاتوکسیکوز و سرطان هستند. انسان از طریق خوردن، تنفس کردن و تماس پوستی در معرض آفلاتوکسین قرار می‌گیرد.
کلنی قارچ A. flavus روی محیط کشت، کنیدی و کنیدیفورهای قارچ A. flavus ، کلنی قارچ روی میوه پسته (به ترتیب از راست به چپ)
اسپور قارچ‌هاي مولد آفلاتوکسین در خاك و فضاي باغ‌ها، فضاي اطراف محل فرآوري و انبار مناطق تولید پسته استقرار یافته است. سطوح همه پسته‌ها، اعم از سالم، زود خندان و آسیب دیده با اسپور قارچ مولد آفلاتوکسین آلوده می‌شود. در نتیجه با تأمین شرایط مطلوب رطوبتی و دمایی براي قارچ، در مراحل بعدي فرآوري (خشک نمودن، حمل و نقل، انبار و توزیع) اسپورها جوانه زده و آفلاتوکسین در مغز پسته تولید می‌شود. قارچ تولید کننده آفلاتوکسین نه فقط بر روى محصول کپک زده یافت مى‌شود بلکه ممکن است بر روى محصولى که با چشم سالم تشخیص داده مى شوند نیز یافت شود.
در کنار مشکلات بهداشت و سلامتی انسان، آفلاتوکسین همچنین باعث تحمیل خسارت اقتصادی ویران کننده‌ای شده که بازده تولید مواد غذایی را کاهش می‌دهد و عمده‌ترین مانع و محدودکننده سوددهی برای کشورهای تولید کننده محصولات غذایی است. بیشتر دولت‌ها قوانینی را براي ممانعت از ورود و مصرف محصولات آلوده به آفلاتوکسین در کشور خود تصویب نموده‌اند. آفلاتوکسین همچنین باعث ایجاد خسارت و تلفات در دام و طیوری می‌شود که از خوراک‌های آلوده به آفلاتوکسین مصرف می‌کنند. این خسارات شامل مرگ، تضعیف سیستم ایمنی، کاهش نرخ رشد و کاهش بهره‌وری خوراک است.
پیشگیرى به موقع و صحیح، مؤثرترین راه براى جلوگیرى از آلودگى پسته با آفلاتوکسین است. همچنین استفاده از گاز اوزون براي کاهش آلودگی پسته به آفلاتوکسین و قارچ‌هاي مولد آن توصیه شده است.
