اهمیت بور در گیاه

مقدمه

یکی از عناصر اساسی برای رشد گیاهان عنصر “بور” محسوب می شود. این عنصر در دسته عناصر غذایی کم مصرف قرار می­گیرد و به صورت آنیون توسط گیاه جذب می‌شود. یکی از کودهای حاوی عنصر بر اسید بوریک می­‌باشد که برای تامین نیاز گیاه به این عنصر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این عنصر همانند سایر عناصر غذایی در تمامی محصولات زراعی استفاده می‌شود و به عنوان یک ماده مغذی برای گیاهان شناخته می‌شود. میزان مصرف، مقدار مصرف و همچنین زمان مصرف کود حائز اهمیت است که بسته به نوع محصول، مرحله رشدی گیاه، نوع خاک، بافت خاک، سن گیاه و … متفاوت می­‌باشد.

 

اهمیت کود بور

عنصر بور برای رشد و نمو تمام محصولات کشاورزی بسیار پر اهمیت می‌باشد. وجود عنصر بور برای ساختار، ساختمان و حفظ دیواره سلول‌های گیاهی و همچنین روند مراحل گرده‌افشانی و به طور کلی برای ساختارهای مهم تولید مثل تمام گیاهان مهم است. فقدان آن می‌­تواند خسارت‌های جدی در ساختارهای گیاهی ایجاد کند. این عنصر از عناصر کم مصرف یا عناصر میکرو  و بسیار مهم و ضروری است. در خصوص جذب بور باید اشاره کرد که در خاک‌های آهکی که دارای اسیدیته بالا هستند و همچنین در آب‌هایی که دارای بیکربنات بالایی هستند سخت‌تر می‌باشد.

در همین راستا به دلیل اینکه در اکثر نقاط ایران این شرایط وجود دارد با کمبود عنصر بور یا جذب درست آن مواجه هستیم. لازم به ذکر است عنصر کودی بور به خاطر داشتن بار منفی به آسانی در خاک‌ها به خصوص خاک‌های سبک شسته و به طبع آن جذب نمی­‌شود.

با توجه به درصد بالای خاک­‌های آهکی کشور (معمولا 97 درصد خاک‌ها) عنصر بور با عنصر کلسیم واکنش داده و سبب شده تا جذب آن در گیاه با مشکل مواجه گردد، از این رو کمبود آن را در اکثر خاک‌ها شاهد هستیم. به همین دلیل توصیه می‌شود بهترین فرم مورد نیاز  عنصر بور در گیاه به صورت اسید بوریک تامین گردد تا هم اصلاح خاک و هم با کاهش پی‌اچ جذب آن افزایش یابد.

 

روش‌های جذب بهتر عنصر بور

برای کاهش پی‌اچ و بالا بردن جذب عنصر بور و سایر ریزمغذی‌ها مانند آهن، منگنز روی، مولیبدن، مس و فسفر توصیه می‌شود از اسیدهایی مثل اسید فسفریک و اسید انفوریک در برنامه غذایی استفاده گردد. از عناصر دیگری که می­تواند به جذب عنصر بور و سایر ریزمغذی‌ها کمک کند کودگوگرد معدنی اسیدی می‌باشد.

باید توجه داشت که عنصر بور در فرآیند گلدهی و تشکیل میوه بسیار مهم و موثر است و مزارع و باغ‌های زیادی بوده‌اند که به دلیل کمبود عنصر بور درگیر ریزش شدید گل، کاهش گلدهی و به طبع آن کاهش میزان محصول را به دنبال خود داشته است.

 

برخی از علائم کمبود عنصر بور در گیاهان مختلف

سیب: سیاه‌ شدن‌ وسط میوه، بد شكلی‌ میوه، چوب‌ پنبه‌ای‌ شدن‌ میوه‌ و ترك‌ خوردگی‌ تنه‌ درخت‌

گلابی: از بین‌ رفتن‌ گل‌ پیش‌ از باز شدن‌

گریب فروت: بد شكلی میوه

انگور: عمل تلقیح خوب انجام نمی‌شود و خالی بودن خوشه از میوه

چغندرقند: ‌ قهوه‌ای‌ شدن‌ یا دل‌ سیاهی‌ ریشه

ذرت: بر هم ریختن نظم دانه‌بندی، جاروئی شدن و خالی بودن بعضی از نقاط میوه از دانه

آفتابگردان:‌ ضعف‌ دانه‌ بندی‌ وتغییر شكل‌ طبق‌

 

جمع‌بندی

مصرف بیش از حد هر عنصر غذایی برای گیاه می‌تواند موجب علائم مسمومیت و همچنین بر هم خوردن تعادل برنامه و مواد غذایی شود که عنصر بور نیز از این مورد مستثنی نیست. پس بسیار مهم است قبل از انجام کاشت حتما آنالیز آب، خاک و همچنین در زمان تغذیه گیاهی برای نوشتن برنامه غذایی دقیق به تهیه آنالیز برگ نیز اقدام شود.