فهرست مطالب
مقدمه
امروزه در بسیاری از كشورهای جهان براي بهبود كمي و كيفي محصولات زراعي و باغي، استفاده از انواع کودهای آلي رواج فراواني يافته است.
با توجه به کمبود مواد آلی خاک ، مشکلات فیزیکی- شیمیایی خاکها و تثبیت عناصر غذایی در خاکهای کشور، یکی از راهکارهای اصلی جهت افزایش دسترسی گیاهان به عناصر غذایی، افزایش مقدار مصرف مواد آلی در خاکهای کشور می‌باشد. همچنین یکی دیگر از دلایل استفاده از کود هیومیک اسید در کشاورزی سهولت و کاهش هزینه های مصرف کودهای آلی می‌باشد.
يكي از انواع این کودها، كودهاي هوموسي مي‌باشد كه از طریق روش هاي شيميائي از معادن ذغال سنگ يا لئونارديت به فرم های هیومات پتاسيم، آمونيم و سديم تولید و عرضه مي‌گردد.
مصرف مقادير بسيار كم اين مواد اثرات قابل ملاحظه‌اي در بهبود خصوصيات فيزيكی، شيميائي و بيولوژيكي خاك دارد. همچنين به دليل وجود تركيبات هورموني و انواع ويتامينها در آنها (هیوماتها) اثرات بسيار مفيدي نيز در افزايش توليد ( 80-10 درصد) و بهبود كيفيت محصولات كشاورزي دارند .
اسید هیومیک به صورت های مختلف از جمله در سيستم‌هاي آبياري تحت فشار ، كشت‌هاي هيدروپونيك ، مصرف خاكي و بذرمال استفاده مي‌گردد.
هوموس چیست؟
ابتدا هوموس را مواد آلي تجزيه شده تعريف میکردند اما بعدها هوموس به موادي اطلاق گرديد كه از لحاظ ساختمان بي‌شكل و كلوئيدي بوده و حد نهائي تجزيه و تخريب مواد آلي مي‌باشد.
خصوصيات شيميائي مواد هوموسي
تركيبات هوموسي مواد آلي مختلف، داراي دو نوع اسيد آلي مهم به نام هاي اسيد هوميك و اسيد فولويك مي‌باشند.
تركيبات هوموس با داشتن ظرفيت تبادل كاتيوني بالا (ناشی از يونيزه شدن گروه هاي عامل موجود در سطح آن) قادرند از طرق مختلف شيميائي يا با ايجاد پل كاتيوني سبب تشكيل خاكدانه‌هاي پايدار شود.
موارد استفاده اسيد هیوميك
اسيد هیوميك را مي‌توان همراه با ساير كودهاي شيميائي يا مستقيما در خاك مورد استفاده قرار داد. از اين طريق بازيافت كودهاي شيميائي و ميزان اثربخشي آنها افزايش مي‌يابد.
اسيد هیوميك را مي‌توان در تمام طول فصل رشد استفاده کرد.
اسيد هیوميك را مي‌توان از طريق آب آبياري ، مصرف خاكي و سيستم‌هاي آبياري تحت فشار مورد استفاده قرار داد.
اسيد هیوميك در آب به خوبي حل شده و با كودهاي ديگر مايع (به جز ترکیبات کلسیمی و اسیدی) نيز قابل اختلاط مي‌باشد.
اسيد هیوميك به علت كاهش دادن درجه شوري خاك و غير فعال نمودن عناصر سنگین، در سالم سازي خاك نقش مهمي دارند، لذا به عنوان كود آلي دوستدار طبيعت از آنها نام برده مي‌شود.
از اسید هیومیک می‌توان در کشت های محصول سالم استفاده کرد.
مهمترین ویژگی‌های هیومیک اسید
کاهش فرسایش خاک
افزایش قابلیت نگهداری آب خاک
افزایش دانه بندی و تهویه خاک
افزایش مقاومت گیاه به خشکی
افزایش درصد ازت در خاک
متعادل نمودن pH خاک
افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی در خاک
تبدیل مواد غذایی از جمله فسفر به شکل قابل جذب گیاه
قابلیت کلات کنندگی عناصر ریزمغذی و افزایش جذب آنها
افزایش جذب کودهای شیمیایی از جمله اوره در صورت استفاده توام با آن
تقویت سیستم ریشه
تسهیل تعریق و تعرق گیاهی، سیستم آنزیمی و تقسیم سلولی
افزایش درصد جوانه زنی بذر
تحریک فعالیت میکروارگانیسم ها و افزایش تعداد آنها
کاهش اثرات ناشی از تنش های محیطی به خصوص شوری و کم آبی
افزایش قابلیت نفوذ غشاء سلولی گیاه و در نتیجه جذب بهتر عناصر غذایی
افزایش میزان ویتامین ها در گیاه
کمک به استقرار نشاء در خاک بعد از انتقال نشاء
هیومیک اسید به دو فرم مایع و پودر وجود دارد که از جمله موادی است که در تمام کشت های زراعی، باغی و گلخانه ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
