پیوند سبزیجات و نقش آن در مدیریت بیماریهای گیاهی
پیوند سبزیهای میوهای (Vegetable Grafting) در سالهای اخیر به عنوان یک تکنیک رایج و محبوب در سیستمهای تولید سبزیهای مختلف که عمدتا از خانوادههای Cucurbitaceae و Solanaceae میباشند، در تمامی نقاط دنیا و با اهداف مختلف استفاده میشود. پیوند سبزیجات عبارت است از اتصال بخشهاي مختلف از دو گيـاه پایه (Rootstock) و پیوندک (Scion) به هم با كمک باززايـي بافت که با تركيب و ایجاد اتحـاد فيزيولوژيکـي اين بخشها، يک گياه واحد شروع به رشد مينمايد. پيوند بيشتر براي گياهاني كه خوب ريشه نميدهند يا سيستم ريشهاي آنها به قدر كافي به بيمارگر مقاوم نيست، به كار میرود.
پیوند سبزیها، اولین بار در سال 1920، در ژاپن به منظور کاهش خسارت بیماری پژمردگی فوزاریومی هندوانه ناشی از قارچ Fusarium oxysporum مورد استفاده قرار گرفت. در پی عدم استقبال از گیاهان تراریخت و اعمال محدودیت بر مصرف مواد شیمیایی نظیر متیل بروماید به عنوان ضدعفونی کننده خاک، پیوند سبزیها در آمریکا ، بسیاری از کشورهای اروپایی و کشورهای آسیایی از جمله ژاپن، کرهجنوبی و چین به صورت گسترده استفاده میشود.
تکنیک پیوند سبزیجات نه تنها در مدیریت بیماریهای خاکزاد بلکه در کاهش خسارت بیماری های ویروسی، بیماریهای ناشی از نماتدها، آفات مختلف نظیر کنههای گیاهی، بیماریهای فیزیولوژیک ناشی از عوامل غیرزنده نظیر شوری، خشکی، pH نامناسب، دمای نامناسب، فلزات سنگین، نیز به عنوان یکی از ابزارهای مهم کنترل تلفیقی آفات و بیماریهای گیاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
این تکنیک با اهداف دیگر از قبیل بهبود جذب آب و مواد غذایی، افزایش طول دوره برداشت و افزایش کیفیت و کمیت محصول در تمام نقاط دنیا و از جمله ایران انجام میگیرد.
مثالهایی از بیماریهای گیاهی که با استفاده از تکنیک پیوند خسارت آنها تعدیل شده است، در جدول آمده است: