اصول کلی در مدیریت تغذیه‌ای سیب زمینی

سیب زمینی یکی از گیاهان اصلی تامین کننده غذای انسان می‌باشد. ایران نیز یکی از کشورهای اصلی تولید کننده این محصول به شمار می‌آید.

سیب زمینی نسبت به سایر گیاهان مهم و استراتژیک تامین کننده  غذای انسان در ازای مصرف هر واحد آب، محصول (ماده خشک) بیشتری تولید می‌کند. با توجه به این موضوع و مسئله کمبود آب در ایران، بحران امنیت غذایی در دنیا، موقعیت جغرافیایی کشورمان و امکان صادرات به کشورهای همسایه، به نظر می‌رسد توسعه  هرچه بیشتر کشت سیب زمینی انتخابی مناسب درجهت بالا بردن بهره‌وری کشاورزی در ایران باشد.

سیب زمینی به دلیل بالا بودن عملکرد و سیستم ریشه‌ای نسبتا ناکارآمدش از گیاهان پر مصرف عناصر غذایی محسوب می‌شود و درعملکرد متوسط (حدود40 تن در هکتار ) حدود 200 کیلوگرم نیتروژن، 80 کیلوگرم فسفات و 250 تا 300 کیلوگرم اکسید پتاسیم از خاک خارج می‌کند که با توجه به آزمایش خاک، کمبود این عناصر در خاک باید به صورت کوددهی تکمیلی برطرف گردد تا بتوان به یک عملکرد کمی و کیفی قابل قبول دست یافت.

به طور کلی در گیاهان لزوم رشد رویشی مناسب(کانوپی) قبل از فاز زایشی بسیار لازم و ضروریست و این مسئله در مورد سیب زمینی با توجه به کوتاه بودن دوره رشد و نیاز تغذیه ای بالا، اهمیت دوچندان دارد.

یکی از حساس‌ترین مراحل رشدی سیب زمینی مرحله غده‌زایی است که از نظر مدیریت تغذیه‌ای جهت دستیابی به عملکرد کمی و کیفی مناسب بسیار پر اهمیت است زیرا غده‌زایی مناسب ضامن عملکرد و یکنواختی غده‌های تولیدی می‌باشد؛ این موضوع در مورد سیب زمینی‌های بذری بسیار مهم است. در زمان شروع و یا کمی قبل از شروع این دوره، می‌توان با مصرف کودهای فسفره  اسیدی و محلول پاشی فسفر، غده‌زایی را افزایش داد. برنامه تغذیه‌ای از این مرحله بایستی طوری تنظیم شود که هم غده‌ها و هم قسمت‌های هوایی گیاه از رشد مطلوب بر خوردار باشند.

اوج مصرف عناصر غذایی در سیب زمینی، مرحله پرشدن غده‌ها است که پس از مرحله غده‌زایی شروع می‌شود. دراین مرحله غده‌ها به سرعت رشد می‌کنند. تا جایی که در برهه‌ای از زمان روزانه 1 تن در هکتار به وزن غده‌ها در مزرعه اضافه می‌شود. اوج مصرف پتاسیم در  همین مرحله می باشد و ممکن است کمبود آن مشاهده شود. نیتروژن و فسفر دیگر عناصری هستند که  افزایش وزن غده‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند.

لازم به ذکر است در مورد سیب زمینی‌های بذری باید مدیریت تغذیه‌ای به صورتی باشد که بیشترین غده‌زایی ایجاد شود تا افزایش عملکرد بیشتر  وابسته به تعداد غده باشد تا اندازه و سایز غده‌ها. به همین دلیل تغذیه در سیب زمینی‌های بذری در دو مرحله غده‌زایی و پر کردن غده متفاوت از سیب زمینی‌های خوراکی است تا بتوان به غده‌های بیشتر، یکنواخت تر و اندازه مناسب دست یافت.

نقش هر یک از عناصر در کمیت و کیفیت محصول سیب زمینی