فهرست مطالب
مقدمه
براساس آمارنامه وزارت جهادکشاورزی در سال 1396، سطح زیر کشت مرکبات در کشور بیش از 290 هزار هکتار و با تولیدی معادل پنج میلیون تن است. نیمی از سطح زیر کشت و تولید مرکبات کشور در استان‌های جنوبی کشور است. متاسفانه با پیدایش عارضه زوال مرکبات از سال 1389 در جنوب کرمان و سپس در استان‌های فارس و هرمزگان، باغات مرکبات کشور با بحرانی جدی روبرو شده است. در حال حاضر عامل قطعی عارضه ناشناخته است و براساس تحقیقات انجام شده برخی عوامل بیماریزای گیاهی شامل باکتری‌ها، فیتوپلاسماها، ویروئیدها، قارچهای بیماریزای خاکزی، نماتد مرکبات، عوامل غیرزنده و تنش‌های محیطی شامل مسمومیت خاک و بهم خوردن تعادل عناصر آب و خاک، تنش دمایی و افزایش تبخیر سطحی درختان به عنوان مهمترین عوامل احتمالی بروز عارضه زوال مرکبات اعلام شده است.
نقشه پراکنش عارضه زوال مرکبات در استان‌های جنوبی
علائم خسارت
علائم خسارت زوال مرکبات شامل:
- ضعف شدید درختان
- کاهش باردهی
- کوچک ماندن میوه ها
- بدشکلی و عدم تقارن میوه ها
- تاخیر در رشد بهاره
- بروز علائم کمبود روی Zn در برگ ها
- زردی و لوله شدن برگ ها
- خشکیدگی سرشاخه ها
علائم زردی و شروع عارضه زوال در درختان مرکبات
عارضه زردی و لوله شدن برگها
روش‌های ردیابی
از جمله طرق ردیابی این عارضه می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- بازدید منظم باغات مرکبات توسط شبکه‌های مراقبت و پیش آگاهی
- بررسی میزان شادابی درختان، وضعیت برگها، سرشاخه‌ها و کیفیت میوه‌ها
- بررسی وضعیت سلامت ریشه‌های درختان و در صورت لزوم نمونه‌برداری از برگ، میوه و ریشه درختان مشکوک به زوال و انجام بررسی‌های آزمایشگاهی
دستورالعمل مدیریت عارضه
اقدامات پیشگیرانه
اقدامات پیشگیرانه عبارت‌اند از:
- اجرای برنامه‌های اصلاحی و توسعه‌ای در باغات با نظر کارشناسان حفظ نباتات
- نظارت دقیق بر تولید نهال سالم در نهالستان‌ها
- استفاده از نهال‌های سالم و گواهی شده توسط موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و دارای گواهی بهداشت گیاهی از سازمان حفظ نباتات
- استفاده از پایه‌های متحمل و مقاوم
- اجرای کامل قوانین قرنطینه داخلی و خارجی
- اصلاح خاک‌های با بافت سنگین با نظر کارشناس
- ایجاد زهکش مناسب در باغات به منظور جلوگیری از تجمع آب در اطراف ریشه
- کشت درختان روی پشته‌ها به جای زمین مسطح
- استفاده از سیستم آبیاری خطی در طرفین درخت
- آبیاری درختان در گرمترین ساعات روز
- انجام محلولپاشی تغذیه ای با نظر کارشناس و براساس آزمایش خاک و برگ
- اجرای برنامه جامع و کامل پایش و کنترل ناقلین بیماری‌ها (پسیل و زنجرک مرکبات)
- ضدعفونی ابزار هرس
اقدامات درمانی
اقدامات درمانی زوال مرکبات شامل موارد ذیل می‌شوند:
- حذف تمامی درختان آلوده به بیماری گرینینگ مرکبات
- حذف درختان مبتلا به زوال و با میزان خشکیدگی بالا
- هرس شاخه‌های خشک و ضعیف درختان مبتلا به عارضه زوال
- کاربرد فسفیت پتاسیم برای کاهش آلودگی های قارچی
