هرس سبز چیست؟
به علت سریع الرشد بودن درخت انگور هرس تابستانه(هرس سبز) این درخت بر میزان باروری تاثیر زیادی دارد، به طور مثال نور شدید باعث آفتاب سوختگی میوهها و افت کیفیت در میوه میشود. و سایه شدید نیز باعث کاهش چشم گیری در باروری تاک میشود.
هرس سبز را میتوان کامل کننده هرس خشک دانست؛چراکه این عمل باعث توزیع صحیح و منظم مواد غذایی در اندام‌های گیاه میشود. این هرس هنگامی بر روی بوته مو انجام میگیرد که جوانه‌ها شروع به رشد کرده باشند. هرس را میتوان در تمام فصل رشد ادامه داد. قسمت‌های مختلفی که هرس سبز بر روی آن انجام میشود، عبارت اند از: شاخههای سبز و درحال رشد سریع، جوانه، برگ، خوشه‌های میوه، پاجوشها و تنهجوشها.
روش‌های هرس سبز
این نوع هرس بسته به شرایط باغ در حالات مختلف و روی بخشهای مختلف درخت به این روشها قابل انجام است:
سربرداری: سرزنی شاخههای سبز در طی فصل رشد از ارتفاع 30 تا 60 سانتیمتر یک تا سه بار بسته به اندازه رشد شاخههای سال جاری باید انجام شود.
پاجوشزنی: شاخههای ناخواسته رشد یافته از روی تنه یا بازوها که نرک خوانده میشوند باید به محض رشد حذف شوند. در بین باغداران به این عمل (نرک زنی) هم گفته میشود.
جوانه گیری: حذف جوانههای متورم پایین بوته یا تنه که امکان رشد دارند و حاصل رشد آنها شاخههای نرک است.
پینچینگ: قطع نوک شاخه برای حذف جوانه انتهایی با انگشت برای جلوگیری از رشد بیرویه شاخه که در طول تابستان انجام میشود.
برگچینی: حذف برگ‌های پیر یا آسیب‌دیده که در مراحل زمانی مختلف قابل انجام است و اهداف متفاوتی را ممکن است،در بر داشته باشد.
حذف جوانه: هدف از این عمل حذف بعضی از جوانههای غیرمفید مو است. جوانههای غیرمفید جوانه‌هایی هستند که بهسرعت رشد می‌کنند و فقط به شاخه و برگ تبدیل میشوند و بارده نیستند. همزمان با حذف جوانههای غیرمفید میتوان شاخههای زائد یا بیمار را نیز حذف کرد.
هرس شاخههای سبز: از ابتدای بیداری درخت از خواب زمستانی و شروع دوران رشد تعدادی شاخه و همچنین پاجوش یا تنه‌جوش شروع به روییدن کرده و شاخه‌هایی زائد تولید میکند، که باعث تضعیف درخت میشود. به همین دلیل پیش از اینکه طول این شاخه‌ها به 14 سانتیمتر برسد، باید آنها را حذف کرد در بعضی مواقع یک یا چند دستک بر روی شاخه‌ها و از محل بند میرویند که بعضی از آنها زیر خوشه قرار دارند و بعضی بالاتر از خوشه‌ها ظاهر میشود که این دستکها را نیز باید تا حد ممکن حذف کرد. هرس سبز شاخه‌هاي انگور از بالای گره پنجم بعد از آخرين خوشه تأثير زيادي در افزايش كميت و كيفيت محصول انگور دارد.
در مناطق خنك، حذف شاخه‌هاي جانبي باعث نفوذ نور كافي به داخل تاج و تهويه بهتر بوته‌هاي انگور، به‌ويژه در روش خوابيده يا خزنده میشود و به افزايش كيفيت میوه مي‌انجامد.
هرس برگها: معمولا از هرس برگها فقط در مناطق سردسیر استفاده بیشتری میشود، چرا که طول فصل رشد بوته‌ها در این مناطق کوتاه است. و این هرس برای استفاده بیشتر خوشه‌ها از نور آفتاب انجام میشود.
هرس گل، حبه و خوشه: در زمان تشکیل میوه حدف یک سوم تا نصف خوشه باعث افزایش اندازه حبه‌های باقیمانده بر روی خوشه میشود. این روش، بیشتر برای تنظیم میزان محصول ارقامی به کار میرود که بیش از حد محصول میدهند. در واقع خوشه‌های کوچک یا بسیار بزرگ و خوشه‌هایی که شکل متناسبی ندارند، جدا میشوند. بدیهی است که با انجام این کار خوشه‌های سالم باقیمانده، از مواد غذایی بیشتری برخوردار شده و حبه آنها درشت تر میشوند.
چرا هرس سبز؟
هرس شاخههای حاوی خوشه از 4 تا 5 بند بالاتر از محل آخرین خوشه باعث جلوگیری از رشد بیرویه شاخه سبز شده و سبب میشود تا مواد غذایی به‌سمت خوشه حرکت کند و در نتیجه باعث افزایش کمی و کیفی عملکرد شود.
هرس پاجوشها، تنهجوشها و شاخههای فاقد محصول که شیره پرورده زیادی را جذب مي‌کنند و رشد سریعی دارند، باعث تقویت بوته مو میشود و در نتیجه افزایش کمی و کیفی عملکرد را به همراه دارد.
از دیگر فواید هرس سبز میتوان به این موارد اشاره کرد:
- در مناطقی که روزهای ابری زیادی در هنگام رسیدن محصول دارند، به رنگ‌گیری سریع خوشه‌ها کمك زیادی میکند.
- در مناطق خشك و کم‌باران باعث کاهش سطح تبخیر و تعرق شده و در نتیجه بوته انگور کمتر دچار کم‌آبی میشوند.
- در مناطق مرطوب و پرباران باعث تهویه بهتر هوا از لابه‌لای شاخ و برگها شده و در نتیجه بوته کمتر در معرض آلودگی به بیماری سفیدک سطحی قرار میگیرد.
در بوته‌هایی که بیش از حد توانشان خوشه تولید می‌کنند، «به علت توزیع کمتر شیره پرورده در تعداد زیادی خوشه، عملکرد کیفی و بازارپسندی میوه کاهش مییابد.». بنابراین، هرس گل و به تعادل رساندن تعداد خوشه برحسب توانایی گیاه، از کاهش کمی و کیفی عملکرد جلوگیری میکند. همچنین این روش باعث حذف شاخههای حاوی محل تخمریزی زنجره شده و در نتیجه سبب کاهش جمعیت این آفت میشود.
