فهرست مطالب
مقدمه
شاید باعث شگفتی باشد؛ اما هلندیها پس از ایالات متحده آمریکا دومین صادرکننده بزرگ محصولات کشاورزی در جهان هستند. هلند در واقع از نظر محدوده جغرافیایی یک کشور کوچک محسوب میشود. مساحت این کشور از استان آذربایجان شرقی در ایران کمتر است. بااینحال این کشور به دلیل سرمایهگذاریهای عظیم در نوآوریهای کشاورزی و صنعت غذایی و استفاده از برخی از پیشرفتهترین روشها برای تأمین نیاز روزافزون جهان به محصولات کشاورزی توانسته در رتبه دوم بزرگترین صادرکنندگان حوزه کشاورزی جهان قرار گیرد.
در نتیجه به جز مواد غذایی، هلند تجربیات زیادی برای صادرات به کشورهای دیگر دارد. کشورهای دیگر میتوانند نکات زیادی از کشاورزی صنعتی در هلند فرا بگیرند.
صنعت کشاورزی در هلند یکی از پررونقترین صنایع در اروپا است و شرکتهای مختلفی در زمینه تولید و تحقیق و توسعه در آن فعال هستند. این کشور دارای حدود 5300 شرکت در بخش کشاورزی و صنایع غذایی است که 12 مورد از بزرگترین شرکتهای کشاورزی و صنایع غذایی جهان را شامل میشود. کارگیل، کرافت هاینز و مارس از جمله این شرکتها هستند. اما دقیقا چه چیزی این کشور کوچک را به قطب کشاورزی و صنایع غذایی جهان تبدیل کرده است؟
پیشرو در تحقیق و توسعه کشاورزی در اروپا
بسیاری از موفقیتهای هلند از آزمایشگاه شروع میشود. دانشگاه واگنینگن یکی از مراکز تحقیقاتی پیشرو است که به دنبال ایجاد انقلاب در تولید مواد غذایی است. این مؤسسه بر اساس رتبهبندی ملی تایوان بهعنوان برترین مؤسسه آموزش عالی کشاورزی در جهان رتبهبندی میشود. با جهش جهان به سمت انفجار جمعیت؛ هلند، هر چند کشوری کوچک محسوب میشود، به لطف برنامههای واگنینگن، در فناوری کشاورزی و صنایع غذایی پیشرو خواهد بود. بهعنوانمثال، این دانشگاه تکنیکهای جدیدی را برای رشد موز در گلخانههای هلندی با استفاده از خاک متشکل از کوکوپیت و پشم سنگ ایجاد کرده است که از آسیب قارچ به محصولات جلوگیری میکند. هلند همچنین پردیس دامداری را برای تحقیق در مورد الگوهای چرای جدید و ایجاد معیارهایی برای دامداری در هلند و فراتر از آن در خود جایداده است. باتوجهبه استناد سایر کشورها به روشهای ایجاد شده و تحقیقات واگنینگن، واضح است که این مؤسسه چقدر تأثیرگذار است و چگونه بهعنوان یک منبع مهم برای شرکتهای کشاورزی و صنایع غذایی عمل میکند.
تغذیه دام
درحالیکه تخممرغ و محصولات لبنی بخش بزرگی از صادرات هلند را تشکیل میدهند، به نظر میرسد که تغذیه این حیوانات ممکن است یک چالش بزرگ باشد، اما راهحلی نیز برای آن نیز وجود دارد. برای سیسال، Nijsen/Granico (Veulen) با نوآوری توانسته با استفاده از ضایعات مواد غذایی، از جمله محصولات جانبی صنعت نانوایی، خوراک دام را تأمین کند. با کاهش میزان مصرف آب و منابع برای رشد خوراک دام، این شرکت در حال ایجاد یک سیستم پایدارتر است که بار دیگر هلند را بهعنوان پیشرو در صنعت کشاورزی و صنایع غذایی قرار میدهد.
با برداشتن یکقدم جلوتر، پروتیکس (Dongen/Berg-Op Zoom) بیش از ده سال پیش شروع به ایجاد تکنیکهای پرورش حشرات کرد. حشرات بهعنوان عوامل افزایشدهنده ضایعات غذایی، میتوانند اشکال کارآمدی از غذا را برای دامها و شاید برای انسانها فراهم کنند. حشرات منابعی سرشار از پروتئین هستند که میتوانند به گونههای مختلف برای خوراک دام و انسان استفاده شوند.
سرمایهگذاری در فناوری
Duijvestijn (Pijnacker) نمونه دیگری است که برای حدود پنجاه سال روشهای مختلف رشد را آزمایش کرده است. امروزه، این شرکت باتکیهبر انرژی زمین گرمایی و رشد هیدروپونیک برای تولید محصولات پایدارتر که تا 60 درصد انرژی کمتری نسبت به روشهای سنتی مصرف میکنند، رویکردی نوآورانه اتخاذ میکند. در سال 2015 این شرکت در رویداد الهام بخش گوجه فرنگی در برلین جایزه بهترین تولیدکننده گوجه فرنگی در جهان را دریافت کرد.
جهشهای تکنولوژیک به روند رشد محدود نمیشود. نبوغ هلندی در استارتآپهایی مانند AgroExact (s-Hertogenbosch) آشکار شده است. دو کارآفرین جوان هلندی در حال ایجاد سیستمهای مهم نظارت بر آبوهوا و خاک هستند که با قیمتی پایین در دسترس کشاورزان محلی قرار میگیرد. با غلبه بر متغیر دیگری در فرایند کشاورزی، کشاورزان هلندی میتوانند تولید و کارایی را به حداکثر برسانند و نقش خود را بهعنوان صادرکننده جهانی محصولات کشاورزی تقویت کنند.
فراتر از مزارع
برای کمک به کاهش وابستگی به گوشت گرم، هلند با ایجاد یک اکوسیستم جهانی جدید مبتنی بر گوشت مصنوعی برای تجارت و نوآوری به دنبال جایگزینهای پایدار گوشت گرم است. در واقع اولین “همبرگر آزمایشگاهی” در هلند تولید شد.
این کشور از ورود Beyond Meat مستقر در ایالات متحده به Zoeterwoude استقبال میکند که امیدوار است در سال 2020 تولید جایگزینهای گیاهی گوشت در اتحادیه اروپا را آغاز کند. این شرکت مستقر در ایالات متحده به سایر تولیدکنندگان مواد غذایی مانند Vion، یک ارائه دهنده گوشت مصنوعی که با پروتئینهای گیاهی تولید شده است، میپیوندد. با ابتکار ME-AT، دیگر شرکتهای مستقر در هلند، مانند یونیلور، محصولات گیاهی، از جمله برگرهای گیاهی در برگر کینگ را در مکانهای مختلف ارائه میکنند.
برای کسانی که هنوز گوشت واقعی میخواهند؛ اما از رویکرد انسانیتر قدردانی میکنند، نوآوری هلندی باعث ایجاد مدل کسبوکاری جدید در پشت گوشت پرورشی شد. این شرکت بهجای ایجاد استیک و گوشت چرخکرده از حیوانات، سلولهای حیوانی را در خارج از حیوان تکثیر میکند. این گوشت واقعی بدون مسائل اخلاقی یا بهداشتی تهیه میشود و یک نوآوری منحصربهفرد است که توسط هلندیها رهبری میشود.
تمرکز بهصورت محلی
هلندیها انرژی خود را بر کشاورزی پایدار و محلی متمرکز کردهاند. بهعنوانمثال روتردام را در نظر بگیرید. این شهر دارای کشاورزی روی پشتبام از طریق ابتکار داکاکر است که در نتیجه محصولات خوراکی و کندوهای عسل در بالای ساختمانهای مختلف رشد میکند.
در پایین، مزارع قارچ روترزوام قرار دارند. کشاورزان قارچهای خوراکی را در بستر تفالههای قهوه که از کسبوکارهای محلی تهیه میشود، پرورش میدهند و از سال 2019، یک مزرعه شناور در بندر راهاندازی شد که قرارگاه گاوها برای تولید شیر محلی است و نیاز به حملونقل پرهزینه و مضر برای محیطزیست را کاهش میدهد. این مزرعه فقط یک مدل آزمایشی است، اما نشان میدهد که چگونه نوآوری هلندی الگوهایی را برای دیگران ایجاد میکند تا از آن پیروی کنند.
نگاه جهانی
هلندیها تمام دانش خود را برای خود نگه نمیدارند. از سال 2014، کنفرانس سالانه GreenTech در آمستردام از نوآوران دعوت میکند تا پروژههای جدید خود را به نمایش بگذارند. از آن زمان این کنفرانس دومین رویداد سالانه را ایجاد کرد که به آمریکای شمالی گسترش یافت.
همچنین بهطور مشخص، شرکتهای هلندی در خارج از کشور فعالیت دارند و نوآوریهای خود را برای مصرفکنندگان در سراسر جهان به ارمغان میآورند. Certhon (Poeldijk Zuid Holland)، پیشرو در صنعت گلخانههای LED، نمونه دیگری است از اینکه چگونه هلند در نوآوری کشاورزی و صنایع غذایی پیشرو است. شرکت آمبرلا که در سال 2011 تأسیس شد، ریشه در بیش از 100 سال تاریخ و کشاورزی دارد. از آوریل 2020، این شرکت حتی اولین مزرعه تجاری گوجهفرنگی را در بین همه مکانهای احتمالی، در ابوظبی افتتاح کرده است که نشاندهنده گستره بینالمللی فعالیت هلندیها است و چگونگی تأثیر نوآوران هلندی بر جهان را نشان میدهد.
