بیماری لکه سیاه (Black spot or black scab) سیب یکی از مهم‌ترین بیماری‌های سیب در ایران است که تقریباً در تمام باغات سیب خسارت اقتصادی به بار می‌آورد. این بیماری توسط قارچ Venturia inaequalis ایجاد می‌شود. خسارت این بیماری در مناطق دارای بهار مرطوب و خنک، شدید بوده و می‌تواند تا 70 درصد محصول را از بین ببرد. در ایران، این بیماری در اکثر نقاط بخصوص در مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی و غربی، فارس، خراسان رضوی، بروجرد، همدان، قزوین، خوزستان، البرز و تهران شایع می‌باشد. لکه سیاه سیب، بطور مستقیم با کاهش کیفیت و کمیت میوه و غیرمستقیم با ریزش برگ‌ها و حساس نمودن آن به سایر عوامل بیماریزای زنده، آفات و همچنین سرمای زمستانه باعث ایجاد خسارت می‌شود.
علائم بيماری لکه سیاه
علائم این بیماری عبارت اند از:
- لکه‌های سبز زیتونی شفاف روی برگ‌های جوان
- لکه‌های سیاه رنگ روی کاسبرگ‌ها، تخمدان، دمگل و ریزش این اندام‌ها
- لکه‌های قهوه‌ای روشن تا تیره با ضخامت بیشتر روی برگ‌های مسن‌تر
- لکه‌های سیاه بزرگ روی میوه‌های کوچک
- لکه‌های سطحی کوچک روی میوه‌های بزرگ
چرخه بیماری
قارچ inaequalis V. به شکل پریتس‌های دروغی اولیه در برگ‌ها و میوه‌های آلوده کف باغ زمستان‌گذرانی می‌کند. در شرایط مناسب دما و رطوبت، آسکوسپورها درون پریتس‌های دروغی تولید میشوند،؛ بلوغ و خروج آسکوسپور و وقوع عفونت، همزمان با با باز شدن جوانه ها بوده و تا مرحله گلدهی ادامه مییابد. در صورت وجود رطوبت نسبی بالای 90-95 درصد بر روی بافت‌های گیاهی، اسپور قارچ جوانه زده و آلودگی آغاز می‌شود. اسپورهای ایجاد شده روی لکه‌های اولیه، 2-3 هفته بعد باعث ایجاد آلودگی ثانویه روی برگ‌های دیگر و میوه در حال رشد میشوند.
روش‌های کنترل بیماری لکه سیاه سیب
- جلوگیری از استقرار و انتقال عامل بیماری در باغ (مطمئن‌ترین و موثرترین استراتژی)
- جایگزینی ارقام قدیمی با ارقام جدید سازگار به شرایط اقلیمی و مقاوم یا متحمل در برابر بیماری
- جمع‌آوری و انهدام برگ‌ها و میوه‌های ریخته شده در کف باغ
- رعایت فاصله کاشت و هرس درختان
- شخم زمستانه با هدف جلوگیری از تشکیل پریتس دروغی با زیر خاک نمودن بقایا
- استفاده از سولفات روی یا کودهای نیتروژن‌دار (مثل اوره) قبل از ریزش برگ‌ها یا بلافاصله پس از آن در باغ‌های بزرگ در طول فصل پاییز و زمستان برای تسریع در پوسیده شدن برگ‌ها
- احداث باغات سیب در شیب‌های ملایم جنوبی و تنظیم فاصله کاشت درختان
- کنترل علف‌های هرز باغات (به دلیل پایین آمدن میزان رطوبت در باغ)
- استفاده از قارچ‌کش‌های تصویب شده برای کنترل بیماری لکه سیاه سیب
