آفتاب سوختگی در درختان انگور | پیشگیری و کنترل
مقدمه
ناهنجاریهای فیزیولوژیکی در باغهای انگور میتواند خسارات قابل توجهی به بخش کشاورزی و اقتصاد کشور وارد کند. این ناهنجاریها بهطور معمول ناشی از واکنش تاک به شرایط اقلیمی و عوامل محیطی، نظیر حاصلخیزی خاک، تغذیه، کنترل آفات و بیماریها و هرس نامناسب هستند. باغات تجاری انگور در ایران عموماً با چالشهای متعدد محیطی و مدیریتی، از جمله مشکلات آبیاری، تغذیه، و کنترل آفات و علفهای هرز روبرو هستند؛ بنابراین، آگاهی از این ناهنجاریها و راهکارهای کنترل آنها میتواند به کاهش خسارات و بهبود کیفیت و عملکرد این محصول کمک کند.
آفتاب سوختگی
آفتابسوختگی یکی از مهمترین ناهنجاریهای فیزیولوژیکی در انگور است که به دلیل تماس مستقیم با نور آفتاب ایجاد میشود. این پدیده در ابتدا باعث قهوهای شدن سطح حبههای انگور و در نهایت چروکیدگی آنها میگردد. در باغات ایستاده و روسیمی، بهویژه در مناطق با تابش شدید نور خورشید، آفتابسوختگی میوهها به وفور مشاهده میشود.
کاهش پوشش برگی تاکها به دلیل سوء مدیریت در تغذیه، کنترل نامناسب آفات و بیماریها و همچنین هرس نادرست، میتواند شدت این عارضه را افزایش دهد. برای کاهش صدمات آفتابسوختگی، حفظ پوشش برگی مناسب ضروری است تا از تماس مستقیم میوهها با نور خورشید جلوگیری شود.
عوامل خارجی مانند باد گرم در طول فصل رشد، بهخصوص قبل از رسیدن میوهها، میتوانند موجب تشدید آفتابسوختگی در ارقام حساس مانند موسکات آلکساندریا و قزلاوزوم شوند، در حالی که ارقامی نظیر پرلت و امپرور از مقاومت بیشتری برخوردار هستند.
در زمان ورایژن، هنگامی که رنگدانههای انگور در حال تجمع هستند، آفتابسوختگی میتواند موجب قهوهای شدن حبهها گردد. در ارقام با میوههای سفید، سیاه یا بنفش، حتی قبل از مرحله ورایژن نیز این عارضه میتواند رخ دهد و بهطور قابلتوجهی روند رنگگیری میوههای قرمز را تحت تأثیر قرار دهد.
پس از ورایژن، آفتابسوختگی همچنان باعث کاهش کیفیت میوه و ایجاد لکههای قهوهای در پوست ارقام سفید میگردد. در مراحل بعدی، حبههای آسیبدیده ممکن است دچار ترکیدگی شوند که بهطور قابلملاحظهای به رشد و کیفیت انگور آسیب میزند. در انگورهای سفید، افزایش میزان قند و کاهش اسید میوه، حساسیت به آفتابسوختگی را کاهش میدهد.
بنابراین، تعادل تغذیهای و مصرف کودهای پتاس بالا میتواند به جلوگیری از صدمات آفتابسوختگی کمک کند، زیرا پتاسیم نقش اساسی در انتقال کربوهیدراتها و حفظ آب در میوهها ایفا میکند.
در مجموع، شناخت ناهنجاریهای فیزیولوژیکی انگور و روشهای مؤثر برای مدیریت آنها میتواند به بهبود عملکرد باغات و کاهش خسارات اقتصادی ناشی از این ناهنجاریها کمک شایانی کند.
نتیجه گیری
آفتابسوختگی یکی از مشکلات شایع در پرورش انگور است که تأثیرات منفی قابل توجهی بر روی کیفیت میوهها دارد. این عارضه معمولاً در حبههایی که در یک طرف خوشه و به ویژه سمت تماس مستقیم نور خورشید قرار دارند، مشاهده میشود. در مواردی نیز، اگر نور خورشید به صورت مستقیم به کل خوشه بتابد، عارضه آفتابسوختگی میتواند در حبههای تمام جهات خوشه نیز رخ دهد.
در تاکستانهای احداث شده در جهت شمالی – جنوبی، معمولاً حبههای خوشهای که در سمت غربی تاک قرار دارند، بیشتر در معرض آفتابسوختگی قرار میگیرند. این موضوع بهویژه در شرایطی که پوشش برگی مناسب وجود ندارد یا در رسیدگی به تاک دقت کافی صورت نگرفته باشد، تشدید میشود.
به منظور مقابله با آفتابسوختگی، مدیریت مناسب پوشش برگی و هرسزمستانه و تابستانه، انتخاب ارقام مقاوم، و رعایت شرایط آبیاری و تغذیهای مناسب از اهمیت ویژهای برخوردار است. شناخت بهتر از این عارضه و شناسایی نقاط ضعف میتواند به بهینهسازی عملکرد تاکستانها و حفظ کیفیت محصولات کمک کند.