فهرست مطالب
مقدمه
هرس کردن یکی از اصول مهم در پرورش و نگهداری درختان مرکبات است. با انجام هرس اصولی و در زمان مناسب، درختان مرکبات نه تنها سالمتر و مقاومتر میشوند، بلکه میوههای باکیفیتتر و پرثمری تولید میکنند. در این مقاله به بررسی دلایل اهمیت هرس درختان مرکبات، انواع هرس و بهترین زمان انجام آن میپردازیم. اگر شما هم درختان مرکبات دارید و میخواهید بهترین نتیجه را از آنها بگیرید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
چرا هرس کردن درختان مرکبات اهمیت دارد؟
دلایل متعددی برای هرس کردن درختان مرکبات وجود دارد. این کار تنها یک اقدام زیباسازی نیست، بلکه تاثیری مستقیم بر سلامت، رشد و میزان باردهی درختان دارد. در ادامه به چند مورد از مهمترین فواید هرس درختان مرکبات میپردازیم:
افزایش باردهی و کیفیت میوهها
هرس کردن شاخههای ضعیف و نابارور باعث میشود که درخت انرژی بیشتری را به شاخههای پربار و اصلی منتقل کند. با کاهش تعداد شاخههای ضعیف و پرتعداد، مواد مغذی به شاخههای اصلی و میوهده اختصاص مییابد و در نتیجه، میوهها بزرگتر و شیرینتر خواهند شد. این افزایش تمرکز انرژی باعث میشود که درخت در آینده نیز بازدهی بهتری داشته باشد و باردهی آن پایدارتر گردد.
پیشگیری از گسترش بیماریها و آفات
شاخههای آسیبدیده، بیمار یا خشک، مکان مناسبی برای رشد و تکثیر آفات و بیماریها هستند. هرس کردن این شاخهها باعث کاهش خطر گسترش بیماریها و حمله آفات به بخشهای سالم درخت میشود. به این ترتیب، درختان سالمتری خواهید داشت که مقاومت بیشتری در برابر حملات آفات و بیماریها دارند.
بهبود نوررسانی و تهویه درخت
درختان مرکبات با شاخههای متراکم و بینظم معمولاً فضای داخلی خود را از نور محروم میکنند و این مسئله بر کیفیت رشد شاخهها و برگها تاثیر منفی دارد. با هرس کردن شاخههای اضافی و ایجاد فضای بازتر بین شاخهها، نور بیشتری به داخل درخت نفوذ میکند و تهویه هوای داخلی درخت بهبود مییابد. نور مناسب به انجام بهتر فتوسنتز و در نتیجه به تولید میوههای باکیفیت کمک میکند.
مدیریت اندازه و شکل درخت
هرس کردن منظم درختان مرکبات باعث میشود که اندازه و شکل درخت تحت کنترل باشد. این امر به ویژه در باغهای کوچک یا درختانی که در نزدیکی دیوار یا فضاهای محدود کاشته شدهاند اهمیت دارد. درختانی که به شکل مناسب و بهصورت اصولی هرس شدهاند، راحتتر باردهی میکنند و برداشت میوهها نیز آسانتر خواهد بود.
افزایش عمر درخت
با هرس منظم، درختان مرکبات بهمرور قویتر و سالمتر میشوند. حذف شاخههای بیمار و تقویت شاخههای سالم باعث افزایش طول عمر درخت میشود و میتوانید برای سالهای طولانیتر از محصولات این درختان بهرهمند شوید.
انواع هرس درختان مرکبات
هرس درختان مرکبات شامل دو نوع اصلی هرس «فرمدهی» و «باردهی» است که هر کدام در مراحل مختلف رشد درختان انجام میشوند.
هرس فرمدهی
این نوع هرس در مراحل اولیه رشد درخت انجام میشود و هدف آن ایجاد ساختار و شکل مناسب برای درخت است. با این کار، شکل و چارچوب درخت از ابتدا به درستی شکل میگیرد و فضای کافی برای رشد شاخههای بارده فراهم میشود. هرس فرمدهی شامل حذف شاخههای ضعیف، نابجا و اضافی است تا درخت بهصورت متقارن رشد کند.
هرس باردهی
هرس باردهی معمولاً برای درختان بالغ انجام میشود و هدف آن بهبود باردهی و کیفیت میوههاست. در این نوع هرس، شاخههای نابارور، بیمار و قدیمی حذف میشوند و شاخههای جوان و سالم جایگزین آنها میشوند. هرس باردهی به تمرکز انرژی درخت بر روی شاخههای اصلی و بارده کمک میکند.
بهترین زمان هرس درختان مرکبات چه زمانی است؟
هرس کردن درختان مرکبات باید در زمان مناسبی انجام شود تا به درخت آسیبی نرسد و بتواند بهترین عملکرد را داشته باشد. بهترین زمان برای هرس درختان مرکبات، قبل از بیدار شدن درخت از خواب زمستانی و پیش از جوانهزنی است. این زمان مناسب به درخت اجازه میدهد تا پس از هرس، بتواند با انرژی بیشتری به فصل رشد و تولید محصول وارد شود.
هرس کردن در مناطق مختلف
مناطق گرمسیر
در مناطقی با آب و هوای گرم، درختان مرکبات زودتر از خواب زمستانی بیدار میشوند و فرآیند جوانهزنی در این مناطق از اوایل بهمن آغاز میشود. به همین دلیل، بهترین زمان برای هرس درختان مرکبات در این مناطق بهمن تا اسفند است.
مناطق سردسیر
در مناطق سردسیر، درختان مرکبات به دلیل سرمای بیشتر و دوره خواب طولانیتر، دیرتر بیدار میشوند. به همین دلیل، هرس این درختان نیز باید دیرتر انجام شود تا با زمان جوانهزنی آنها هماهنگ باشد. بهترین زمان برای هرس درختان مرکبات در مناطق سردسیر از اواخر بهمن تا اوایل بهار است.
نکته مهم: انجام هرس در زمان مناسب، از آسیب رسیدن به شاخهها جلوگیری کرده و درختان را آمادهتر برای فصل رشد میکند.
صفر تا صد کشت مرکبات را در مجله کشاورزی اگروتک بخوانید.
نکات مهم برای هرس صحیح درختان مرکبات
برای اینکه هرس درختان مرکبات به درستی انجام شود و تاثیرات مثبت آن دیده شود، رعایت چند نکته ضروری است:
حذف شاخههای بیمار و آسیبدیده
شاخههایی که نشانههای بیماری، پوسیدگی یا آسیبدیدگی دارند باید بهطور کامل حذف شوند تا از انتقال بیماری به سایر بخشهای درخت جلوگیری شود.
توجه به شاخههای متراکم و سایهانداز
شاخههایی که متراکم و روی هم قرار دارند یا سایه زیادی ایجاد میکنند باید هرس شوند تا نور و هوای کافی به همه بخشهای درخت برسد.
حذف شاخههای پاجوش و نابارور
پاجوشها شاخههایی هستند که از پایه درخت رشد میکنند و میوهدهی ندارند. این شاخهها باید حذف شوند تا انرژی درخت به شاخههای اصلی و بارده اختصاص یابد.
هرس شاخههای باریک و ضعیف
شاخههای نازک و ضعیف که معمولاً از انتهای شاخههای اصلی رشد میکنند، معمولاً قدرت کافی برای میوهدهی ندارند و بهتر است هرس شوند.
حذف شاخههای بلند و بدون انشعاب
شاخههای بلندی که بدون انشعاب هستند، معمولاً میوهدهی خوبی ندارند و میتوانند بار اضافی روی درخت ایجاد کنند. این شاخهها را بهطور کامل یا از وسط قطع کنید.
ایجاد انشعابات متقارن و سالم
درختان مرکبات باید دارای انشعابات متقارنی باشند که به تعادل ساختار درخت کمک میکند. این کار نه تنها به شکل زیباتر درخت کمک میکند بلکه باعث توزیع یکنواخت مواد مغذی نیز میشود.
مراقب شاخههای جوان و بارده باشید
از برش دادن شاخههای سالم و جوان که برای تولید میوه مناسب هستند، خودداری کنید.
استفاده از ابزارهای تیز و ضدعفونیشده
برای جلوگیری از انتقال بیماریها، از ابزارهای تیز و تمیز برای هرس استفاده کنید و پس از هر برش، ابزارها را با محلول ضدعفونیکننده تمیز کنید.
نتیجهگیری
هرس کردن درختان مرکبات، فرآیندی ضروری برای حفظ سلامت و باردهی بهتر درختان است. با انجام هرس در زمان مناسب و به روش اصولی، میتوانید بهبود کیفیت میوهها، کاهش آفات و بیماریها و افزایش طول عمر درختان خود را مشاهده کنید. در مناطق گرمسیر، ماههای بهمن تا اسفند و در مناطق سردسیر اواخر بهمن تا اوایل بهار بهترین زمان برای هرس کردن است.
اگر برای هرس درختان مرکبات خود نیاز به مشاوره دارید و میخواهید این فرآیند را بهدرستی انجام دهید، میتوانید از مشاوره رایگان اگروتک استفاده کنید و از راهنماییهای کارشناسان متخصص بهرهمند شوید تا به بهترین نتایج در زمینه پرورش مرکبات خود برسید.
