فهرست مطالب
مقدمه
کاشت مرکبات در گلدان و نگهداری از آنها می‌تواند طراوت و شادابی را به خانه شما بیاورد. علاوه بر زیبایی، می‌توانید از میوه‌های خوش‌طعم و بوی خانگی خود لذت ببرید. برخلاف تصور بسیاری، کاشت میوه در خانه کار سختی نیست؛ با یادگیری چند اصول ساده، می‌توانید مرکباتی خوش‌مزه پرورش دهید و یک کشاورز خانگی شوید.
در این مقاله، قصد داریم آموزش کامل کاشت مرکبات در گلدان را با شما به اشتراک بگذاریم. از انتخاب نوع مرکبات تا مراقبت‌های پس از کاشت و برداشت میوه، همه را پوشش خواهیم داد. پس اگر می‌خواهید لذت خوردن میوه‌ای که خودتان کاشته‌اید را تجربه کنید، تا انتها با ما در این مقاله از اگروتک همراه باشید.
مزایای کاشت مرکبات در خانه
- دسترسی به میوه‌های تازه و ارگانیک: با کاشت مرکبات در خانه، می‌توانید از میوه‌های بدون سموم شیمیایی بهره‌مند شوید.
- زیباسازی فضای داخلی و خارجی: درختان مرکبات با برگ‌های سبز و میوه‌های رنگارنگ، جلوه‌ای خاص به محیط می‌بخشند.
- آموزش و سرگرمی: این کار می‌تواند یک فعالیت آموزشی و سرگرم‌کننده برای تمام اعضای خانواده باشد.
- عطر دلپذیر: گل‌ها و برگ‌های مرکبات بوی خوشایندی دارند که فضای خانه را معطر می‌کند.
انتخاب نوع مرکبات برای کاشت در گلدان
بسته به علاقه و شرایط محیطی، می‌توان از میان انواع مختلف مرکبات انتخاب کرد. بهترین رقم مرکبات برای کاشت در گلدان عبارت اند از:
- لیمو ترش (لیموی مکزیکی): مناسب برای گلدان و دارای میوه‌های کوچک و معطر.
- نارنگی (کلمانتین): میوه‌های کوچک و شیرین که به‌خوبی در گلدان رشد می‌کنند.
- گریپ‌فروت: اگر فضای بیشتری دارید، می‌توانید این میوه را انتخاب کنید.
- پرتقال:
- پرتقال واشنگتن ناول: این نوع پرتقال بدون هسته است و برای کاشت در گلدان مناسب می‌باشد.
- پرتقال خونی: دارای میوه‌های قرمز رنگ و طعم خاص.
- پرتقال ماندارین: کوچک‌تر و با طعم شیرین.
- لیمو شیرین: با طعم ملایم و مناسب برای مصرف تازه.
تجهیزات لازم
وسایل لازم به شرح زیر است:
- گلدان مناسب: با اندازه و زهکشی مناسب.
- خاک مخصوص گلدان: ترکیبی از پیت ماس، پرلیت، ورمیکولیت و کمپوست.
- بذر یا نهال مرکبات: بذرهای تازه یا نهال سالم.
- ابزار باغبانی: بیلچه، قیچی باغبانی، دستکش و غیره.
انتخاب گلدان مناسب
گلدان لازم است تا به اندازه کافی بزرگ باشد تا ریشه‌ها فضای کافی برای رشد داشته باشند. برای شروع، گلدانی با قطر و عمق حداقل 30 سانتی‌متر مناسب است. گلدان‌های سفالی، سرامیکی یا پلاستیکی با زهکشی مناسب انتخاب کنید. وجود سوراخ‌های زهکشی در کف گلدان ضروری است تا آب اضافی خارج شود.
مراحل کاشت مرکبات در گلدان
آماده‌سازی بذرها
میوه تازه و سالمی را انتخاب کنید. میوه را به دو نیم تقسیم کرده و دانه‌ها را به‌آرامی جدا کنید. دانه‌ها را بشویید تا هرگونه گوشت یا پوشش ژله‌ای از آنها جدا شود. برای تشخیص دانه سالم از پوک دانه‌ها را در آب قرار دهید؛ بذرهای سالم به کف ظرف می‌روند و دانه‌های پوک شناور خواهند ماند. از دانه‌های شناور به هیچ عنوان استفاده نکنید.
چنان چه فرصت و یا حوصله کافی را ندارید می‌توانید از بذرهای موجود در بازار استفاده کنید.
جوانه‌زنی بذرها
بذرهای آماده و یا دانه‌ها را به مدت 24 ساعت در آب ولرم خیس کنید. برای تسریع جوانه‌زنی، می‌توانید پوسته سخت بذر را با دقت با استفاده از ناخن‌گیر یا تیغه تیز، پوسته را به‌آرامی باز کنید.
همچنین می‌توان بذرها را بین دو لایه حوله کاغذی مرطوب نگه داری کرد. در این مدت حوله باید دائما مرطوب باشد. حوله را در دمای مناسب حدود 25 درجه سانتی‌گراد نگه داری کنید.
کاشت بذرها
گلدان را با ترکیب خاک مناسب پر کنید. بذرها را در عمق 1تا 3 سانتی‌متری خاک قرار دهید. اگر بذرها ریشه زده بودند جهت ریشه ها به سمت پایین در خاک قرار داده شوند. بذر و دانه ها را قبل از خشک شدن به گلدان منتقل کنید.
شرایط نگهداری گلدان
خاک
خاک باید غنی از مواد آلی، سبک و دارای زهکشی مناسب باشد. ترکیبی از پیت ماس، پرلیت، ورمیکولیت و کمپوست ایده‌آل است. مرکبات خاک کمی اسیدی را ترجیح می‌دهند؛ pH بین 5.5 تا 6.5 مناسب است. افزودن کود با فواصل زمانی مناسب می‌تواند در روند رشد گیاه موثر باشد.
آبیاری اولیه
خاک را به‌طور کامل آبیاری کنید تا مرطوب شود. تا زمان جوانه زنی سطح خاک را مرطوب نگه دارید. برای تسریع جوانه‌زنی می‌توانید روی گلدان را با نایلون شفاف بپوشانید؛ به طوری که هوا جریان داشته باشد و رطوبت حفظ شود.
خاک باید مرطوب باشد اما نه خیس. وقتی سطح خاک تا عمق 2-3 سانتی‌متر خشک شد، آبیاری کنید. بهتر است از آب بدون کلر یا آب جوشیده سرد شده استفاده کنید.
نور
مرکبات به نور فراوان نیاز دارند. حداقل 8 تا 12 ساعت نور مستقیم خورشید در روز برای رشد مطلوب ضروری است. اگر در فضای داخلی کاشت می‌کنید با قرار دادن نزدیک پنجره جنوبی بیشترین نور را دریافت می‌کند. در صورت کمبود نور طبیعی استفاده از لامپ‌های رشد گیاه ضروری است.
دما
دمای ایده‌آل بین 20 تا 30 درجه سانتی‌گراد است. گلدان را در فضول سرد از بادهای سرد و یخبندان محافظت کنید. در فضای داخلی خانه گلدان را به دور از منابع گرمایی مستقیم مانند شومینه یا بخاری قرار دهید
کوددهی
کودهای مخصوص مرکبات باید حاوی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر ریزمغذی باشند. زمان‌بندی کوددهی در فصل رشد (بهار و تابستان) هر دو هفته یکبار می‌باشد. کوددهی بیش از حد به ریشه ها آسیب میزند. بنابراین کوددهی باید در فواصل زمانی مشخص، معمولا 2 هفته تا یک ماه یکبار بر اساس نحوه مصرف درج شده بر روی بسته کود، انجام شود. نکات کلیدی در تغذیه مرکبات را در مجله کشاورزی اگروتک بخوانید.
برداشت میوه
زمان برداشت
زمان برداشت بسته به نوع مرکبات متفاوت است. به طور معمول 6 الی 12 ماه پس از گلدهی می‌توان میوه را برداشت کرد.
-
- لیموترش: ممکن است در طول سال میوه بدهد.
- پرتقال و نارنگی: معمولاً در پاییز و زمستان میوه‌دهی انجام می‌شود.
نحوه برداشت
بررسی رسیده بودن میوه را می توان به مشاهده رنگ و طعم ملاحظه کرد. سپس با استفاده قیچی باغبانی برای جلوگیری از آسیب شاخه‌ها میوه‌ها را جدا کرد.
مراقبت‌های اولیه
- آبیاری منظم: خاک را مرطوب نگه دارید اما از آب‌گرفتگی جلوگیری کنید.
- حفظ رطوبت: در صورت نیاز، از اسپری آب برای مرطوب نگه داشتن برگ‌ها استفاده کنید.
- برداشتن پوشش گلدان: پس از جوانه‌زنی و رشد اولیه، نایلون را بردارید.
مشکلات رایج و راه‌حل‌ها
- زرد شدن برگ‌ها:
- علت احتمالی: کمبود نیتروژن یا آهن، آبیاری نامناسب.
- راه‌حل: کوددهی مناسب، تنظیم آبیاری.
- ریزش گل‌ها و میوه‌ها:
- علت احتمالی: کمبود نور، تنش آبی، تغییرات دما.
- راه‌حل: تأمین نور کافی، آبیاری منظم، حفظ دمای ثابت.
- عدم میوه‌دهی:
- علت احتمالی: جوان بودن گیاه، کمبود عناصر غذایی.
- راه‌حل: صبر، کوددهی مناسب، هرس منظم.
- آفات و بیماری‌ها:
- راه‌حل: استفاده از حشره‌کش‌های طبیعی، حفظ بهداشت گیاه.
انواع آفات، بیماری و علف هرز مرکبات و نحوه کنترل و مبارزه با آنها را در مجله کشاورزی اگروتک بخوانید.
سوالات متداول
آیا می‌توانم مرکبات را در آپارتمان بدون بالکن پرورش دهم؟
بله، تا زمانی که نور کافی را تأمین کنید. استفاده از لامپ‌های رشد گیاه می‌تواند مفید باشد.
چه مدت طول می‌کشد تا درخت مرکبات میوه بدهد؟
بسته به نوع گیاه و شرایط رشد، ممکن است 2 تا 3 سال یا بیشتر طول بکشد.
چگونه می‌توانم از آفات جلوگیری کنم؟
با بررسی منظم گیاه هر نوع آفت و بیماری را سریع شناسایی کرده و راهکار درست را انتخاب کتید. کارشناسان اگروتک به صورت رایگان در در تشخیص و شناسایی آفات راهنمای شما هستند.
آیا می‌توانم از بذرهای میوه‌هایی که می‌خورم استفاده کنم؟
بله، اما ممکن است گیاه حاصل ویژگی‌های میوه اصلی را نداشته باشد. برای اطمینان بیشتر، از بذرهای اصلاح‌شده یا نهال‌های معتبر استفاده کنید.
آیا نیاز به گرده‌افشانی دستی دارم؟
در فضای داخلی، ممکن است گرده‌افشانی کافی صورت نگیرد. می‌توانید با استفاده از یک قلم‌مو، گرده را از یک گل به گل دیگر منتقل کنید.
برای کاشت انواع مرکبات در باغ، صفر تا صد کاشت مرکبات را مجله کشاورزی اگروتک مطالعه کنید.
