فهرست مطالب
مقدمه
يونجه به دليل بالابودن ارزش غذايي و امكان كشت در اقليمهاي مختلف در سطح جهان يكي از مهمترين گياهان علوفهاي محسوب میشود. از مهمترين آفات يونجه در ايران و اكثر مناطق مختلف جهان سرخرطومي برگ يونجه است.
نحوه خسارت
خسارت اين آفت مربوط به مرحله لاروي است. اين حشره چهار سن لاروي دارد كه بيشترين خسارت را لاروهاي سن سوم و چهارم وارد ميکنند . اين آفت با تغذيه از برگها باعث سوراخ و مشبك شدن آنها شده و با تغذيه از جوانه انتهایي و مركزي موجب توقف رشد گياه و در نهايت نابودي كامل محصول در چين اول آن ميشود. گفتني است در سالهايي كه بهار گرم باشد خسارت سرخرطومي قابل توجه خواهد بود و در سالهايي كه بهار خنك باشد رشد گياه بيش از ميزان خسارت سرخرطومي بوده و در نتيجه خسارت آفت چندان زیاد نخواهد بود. زمستان گذراني اين آفت به صورت تخم و حشره بالغ در زير علفهاي هرز مزارع و اطراف جوي آب است و اواخر زمستان يا اوايل بهار هم زمان با بالارفتن دماي محيط از پناهگاه زمستاني خود خارج ميشود و پس از تغذيه از جوانهها و برگهاي يونجه، جفتگيري ميكند. پس از آن حشره ماده بر روی ساقههاي جوان يونجه تخمريزي ميكند. ابتدا سوراخي توسط خرطومش درون آن ايجاد كرده و در هر سوراخ تا40 عدد تخم ميگذارد. فاصله زماني بين تخم تا حشره كامل این آفت در دماي 20 درجه سانتيگراد حدود 6 هفته است. حشره كامل از قدرت باروري بالائي برخوردار است و ظرف مدت ۳ ماه قادر است ۲۰۰۰ -۵۰۰ تخم بگذارد. با توجه به شرايط آب و هوايي، تعداد نسل سرخرطومي در ايران، يك تا سه نسل گزارش شده است.
روشهای شناسایی
لاروهايی که تازه از تخم خارج شدهاند به رنگ سبز مايل به زرد بوده و داراي سر سياه رنگ هستند. لاروهاي این آفت در سنین بالای لاروی نيز داراي سر سياه رنگ هستند ولی با اين تفاوت كه سبزي رنگ بدن آنها بيشتر از لاروهاي جوان است. لاروهاي سرخرطومي يونجه داراي خط سفيد رنگي بر روي پشت خود هستند كه از بالا تا پايين بدن امتداد مييابد، البته خطوط سفيد رنگ باريك ديگري از اين خط اصلي منشعب ميشوند. طول حشره بالغ سرخرطومي يونجه به ۷-۵ ميليمتر ميرسد و به رنگ قهوهاي روشن ديده ميشود كه علت آن وجود كرکها يا موهاي طلايي رنگ تقريبأ ضخيم در سرتاسر بدن اين حشره است.
بر روي حشره كامل سرخرطومي يونجه نوارهاي تيره رنگ و پهن وجود دارد قطعات دهاني سرخرطومي يونجه از نوع جونده میباشد.
دستورالعمل کنترل و مدیریت
پایش و ردیابی
راهکار ردیابی به موقع این آفت، حضور مستمر در مزرعه و شناسایی توسط کارشناسان شبکه مراقبت است.
کنترل زراعی و بهداشت گیاهی
- برداشت زودهنگام یونجه در چین اول و نزدیک گلدهی
- سوزاندن سطحی مزرعه با استفاده از شعله افکن جهت حذف حشرات کامل و تخم حشرات
- چرای پاییزه یا زمستانه مزارع یونجه
- استفاده از یخ آب زمستانه
- استفاده از ارقام مقاوم یونجه
- برداشت چین اول از نزدیک سطح زمین
- انجام دیسک سطحی در اواخر پاییز
کنترل شیمیایی
به دلیل تجمع حشرات گرده افشان به خصوص زنبورعسل در مزارع یونجه، مبارزه شیمیایی به عنوان آخرین راهکار جهت کاهش جمعیت سرخرطومی یونجه توصیه میشود.
جهت کنترل این آفت استفاده از حشرهکشهای ثبت شده در کشور (مندرج در فهرست سموم مجاز کشور) توصیه میشود.
